Νότα Κυμοθόη:
"Εις μνήμην της Ελευθεροτυπίας και της Μάνιας Τεγοπούλου"
Περνώντας σχεδόν καθημερινά έξω από την άλλοτε ισχυρή εφημερίδα Ελευθεροτυπία, έρχονται στη σκέψη μου μνήμες πολλές. Μια εφημερίδα που ετησίως πουλούσε πάνω από 1.000.000 φύλλα και στις 22 Δεκεμβρίου 2011 εκδόθηκε το τελευταίο της φύλλο, γιατί με απόφαση της εκδότριας Μάνιας Τεγοπούλου υπάχθηκε στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα στις 30 του ίδιου μήνα. Μια εποχή, που εκείνον τον Αύγουστο του 2011 αδυνατούσε η εκδότρια να πληρώσει τους εργαζόμενους. Κυκλοφορούσε στους διαδρόμους της Ελευθεροτυπίας ξυπόλυτη κρατώντας μια μπίρα παγωμένη και τα στριφτά τσιγάρα της. Περνούσε πολύ δύσκολα. Είχε και σοβαρά θέματα υγείας. Ένα δάνειο που περίμενε για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις της δεν εγκρίθηκε από την τράπεζα με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν οι 48ωρες απεργίες των εργαζομένων. Όλα όμως αλλάζουν και σήμερα η αυτοκρατορία που είχε ιδρύσει ο πατέρας της, δεν υπάρχει πια. Δεν ήταν δικό της όνειρο. Πριν 5 χρόνια, τον Ιούνιο του 2018 στις 5 του μήνα, έφυγε από αυτόν τον κόσμο και η τελευταία εκδότρια της, η Μάνια Τεγοπούλου (εικόνα).
Είχα την τύχη να εργαστώ κάποιο διάστημα σε αυτήν την εφημερίδα και να γνωρίσω τους εκδότες της, συντάκτες, δημοσιογράφους, αλλά και πολλά άλλα πρόσωπα, που εργάζονταν τις ανθηρές εποχές της. Ξεκίνησε να εκδίδεται το 1975 μετά από την μεταπολίτευση ως "η εφημερίδα των 70 συντακτών" με αρχικούς ιδιοκτήτες, τους: Χρήστο (Κίτσο) Τεγόπουλο, Χρήστο Σιαμαντά κι Αλέξανδρο Σουδενό και με διευθυντή σύνταξης τον Αλέκο Φιλιππόπουλο. Στήθηκε σε συνέχεια του απεργιακού φύλου διαμαρτυρίας των συντακτών και δημοσιογράφων για τα νέα της εποχής "Αδέσμευτη φωνή" που κυκλοφόρησε στις 13 Μάη 1975 από τους δημοσιογράφους που απεργούσαν. Τον Νοέμβριο του 1975 κυκλοφόρησε η "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" που ήταν μια μεγάλη έκπληξη και πρωτοτυπία για απογευματινή εφημερίδα που κυκλοφορούσε Κυριακή. Τον Μάιο του 1978 αναλαμβάνει διευθυντής σύνταξης ο Σεραφείμ Φυντανίδης και κυκλοφορεί η "Πρωινή Ελευθεροτυπία" παράλληλα με το απογευματινό φύλλο, έως το Μάιο 1981 που έπαψε να κυκλοφορεί. Το 1984 άλλαξε το σχήμα της κι έγινε μικρότερο και πιο χρηστικό. Υπήρξε υποστηρικτής του ΠΑΣΟΚ κι αντιπολίτευση της Ν.Δ. και δημοσίευε προκηρύξεις τρομοκρατικών οργανώσεων, ενώ είχαν με νόμο απαγορευτεί.
Εντύπωση μου έκανε η συνέντευξη που έδωσε στον Γιώργο Χρονά κι εκδότη του περιοδικού "Οδός Πανός" η ίδια η Μάνια Τεγοπούλου. Θυμόταν πολύ καλά:
[" - Κυρία Τεγοπούλου θυμάστε πότε βγήκε το τελευταίο φύλλο της Ελευθεροτυπίας; Πότε κυκλοφόρησε;"
" 22 Δεκεμβρίου του 2011"
" "Ήταν κάτι που το είχατε ζητήσει ή το ήθελαν οι δημοσιογράφοι;"
" Ήταν κάτι που είχα ζητήσει. Να κλείσει η εφημερίδα πολλούς μήνες πριν. Ήταν φανερό ότι δεν υπήρχε περίπτωση να επιβιώσει. Είχε προβλήματα. Είχαν έρθει εδώ, οι διευθυντές, σπίτι μου. Τους είχα πει πρέπει να κλείσει. Είχαν έρθει και οι συνδικαλιστές, σπίτι μου. Ήταν ο εκπρόσωπος των συντακτών και τους είπα, αυτό- πρέπει να κλείσει. Πρέπει να έγινε αρχές Οκτώβρη ή λίγο μετά, όταν αρνήθηκε το δάνειο ο κύριος Κωστόπουλος της Alpha Bank. Και αυτοί είπαν όχι, θα βάλουμε πλάτη."
"Υπάρχει όμως μια πληροφορία ότι τους είπατε, να ξεκινήσουν ξανά τα φύλλα μετά τις 20 Ιανουαρίου του '12 και ό,τι εισπράττετε από το Πρακτορείο και από τις διαφημίσεις, κάτι το οποίο συμβαίνει τώρα στα Νέα και στο Βήμα, να αποδίδεται στους δημοσιογράφους, και ρώτησαν τότε, πότε ακριβώς θα μπαίνει ο μισθός μας;"
"Ναι. Πριν από αυτό όμως, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, διότι η Ελευθεροτυπία δεν ήτανε μόνο ένας τίτλος. Η Ελευθερία είχε και το πιεστήριο. Και είχα πει να δουλέψει το πιεστήριο, γιατί υπήρχαν συμβόλαια με τη "Χρυσή Ευκαιρία", τα οποία συμβόλαια δεν επέτρεπαν να φύγει η "Χρυσή Ευκαιρία" και να πάει να τυπωθεί στην Ίριδα, όπως τελικά έγινε. Θα έπρεπε να τυπώνεται και να πληρώνει κανονικά την "Ελευθεροτυπία" μέχρι τέλη του 2012. Ήταν μέσα στο συμβόλαιο. Και είπα δουλέψτε το πιεστήριο και παίρνετε τα λεφτά εσείς. Έπεται αυτό που λέτε εσείς, γιατί πήγα να μπω στο άρθρο 99, αλλά δεν κατάλαβε κανένας ότι έκλεισε η τράπεζα την "Ελευθεροτυπία". Θεώρησαν όλοι ότι την έκλεισα εγώ. Βεβαίως είχα πει να ξαναδουλέψει και να παίρνουν τα λεφτά για να δω, αν θα τα καταφέρουν, να παίρνουν τα λεφτά, αφού έτσι και αλλιώς οι επιχειρήσεις πηγαίνανε κατά διαόλου. Του Τύπου οι επιχειρήσεις. Και οι υπόλοιπες που δεν με ενδιέφεραν, έτσι κι αλλιώς.
" - Σας λείπει; "
"Όχι. Δεν ήταν δικό μου δημιούργημα. Δεν μου λείπει, αλλά δεν θα την έκλεινα. Την περιουσία μου έχασα. Αν μου λείπει η περιουσία μου με ρωτάτε; Τι να σας απαντήσω; Εσάς σας λείπει η περιουσία που είχατε ή δεν είχατε;"
" - Έχετε καιρό να πάτε στο κτήριο της οδού Μίνωος;"
"Έχω να πάω από το 2012."
" - Δεν ξαναπήγατε;"
" Όχι. Πήγα ένα βράδυ που είχε κοπεί το ρεύμα, ήταν λίγο πριν βγει η number two Ελευθεροτυπία. Τέλος του '12 πρέπει να ήταν, όταν ο Παναγόπουλος έφτιαχνε την νέα μαζί με τον Οικονομόπουλο, με τη δική μου άδεια φυσικά, δεν το συζητώ. "
" - Πιστεύετε ότι με το κλείσιμο της εφημερίδας αποκτήσατε εχθρούς, από το δημοσιογραφικό μέρος που δούλευε σε σας;"
" Όχι, είχα αποκτήσει ήδη."
" - Τους ξέρατε;"
"Πολύ καλά. Τους μισούς τους είχα απολύσει. Κάποιος έχει βγάλει και βιβλίο τώρα τελευταία. Και τον θείο μου απέλυσα."
" - Αυτό σημαίνει δύναμη, εκ μέρους σας ή όσφρηση του μέλλοντος να συμβεί;"
"Αυτό σημαίνει ότι μου έσπαγαν τα αρχίδια."
" - Έχετε σκεφτεί τι οφείλει η Α.Ε., μπαίνοντας στο νόμο 99;"
"Ναι."
" - Πόσα;"
"Οι υποχρεώσεις προς τις τράπεζες ήταν 50 εκ. ευρώ, πολύ λιγότερες απ' όσες είχαν άλλα ΜΜΕ, ο ΔΟΛ και ο Πήγασος π.χ. Οι αποζημιώσεις και οι μισθοί των εργαζομένων έφθαναν τα 35 εκ. Ευρώ. Η μόνη πιθανότητα που υπήρχε για να πάρουν οι εργαζόμενοι αυτά τα ποσά ήταν μέσα από την ένταξη στο άρθρο 99 και την συνέχεια της λειτουργίας. Με την πτώχευση και το κλείσιμο των εφημερίδων αυτά τα ποσά τα χάσανε. Το άρθρο 99 προστάτευε τα δικαιώματα των εργαζομένων και όχι των τραπεζών. Οι τράπεζες θα την πατούσαν."
" - Άρα προηγούνται οι υπάλληλοι και μετά οι τράπεζες."
"-Ναι τότε. Αλλά τώρα έχουν αλλάξει οι νόμοι. Μιλάμε για πράγματα που είναι αλλιώτικα. Τώρα προηγείται το κράτος. Είναι μεσαιωνικό πλέον. Το κράτος μόνο παίρνει δεν δίνει."
" - Είναι αυτά που γράψατε στα δύο άρθρα, μια στα Νέα και μία στο Βήμα;"
"-Ναι. Το πρώτο που έγραψα ήτανε μια δοκιμή που έκανα για να δω κατά πόσο ο Ψυχάρης θα βάλει αυτό που θα του στείλω."
"- Το έβαλε αμέσως στα Νέα;"
"- Ναι το έβαλε."
"- Ναι αλλά εσείς ξέρετε τι θα πει αυτή η φράση;"
" Όχι."
" - Τι έγινε με τον Φυντανίδη και σας είχε σε στόχο όλες τις συνεντεύξεις που έδινε; Ο διάλογος, λέει, έγινε στο διάδρομο της Ελευθεροτυπίας, την επομένη της κηδείας του πατέρα σας."
"Δεν έγινε την επομένη της κηδείας του πατέρα μου. Ο πατέρας μου πέθανε 29 Νοέμβρη του 2006. Ο Φυντανίδης παραιτήθηκε τον Μάιο του 2007."
" - Είναι αλήθεια ότι ο πατέρας σας είχε πει ότι πρέπει να αλλάξει η διεύθυνση από τα χέρια του Φυντανίδη προτού πεθάνει;"
"-Είναι μεγάλη ιστορία αυτή, διότι ο πατέρας μου ήθελε να του πει ότι δεν μπορεί να παίρνει 55.000-60.000 ευρώ το μήνα. Το νούμερο αυτό του το είπα εγώ. Μου λέει να τον πάρω τώρα. Δεν είναι δυνατόν του λέω, δεν θα τον πάρεις τώρα, θα τον πάρεις το Σάββατο, γιατί εγώ έχω μια δουλειά και θα μου την χαλάσεις. Μου λέει εντάξει, το Σάββατο θα τον φωνάξω. Την Τρίτη έγινε η κουβέντα και ο πατέρας μου πέθανε την Τετάρτη. Που να τον φωνάξει να του πει ότι παίρνεις 55.000; Όχι μόνο ο Φυντανίδης όμως. Όλοι αυξάνανε μόνοι τους το μισθό τους. Δεν ήταν η μοναδική περίπτωση. Οπότε πάει αυτό χάθηκε, οπότε λέω πως θα πολεμήσω τον Φυντανίδη; Περνάει Γενάρης, Φλεβάρης και μετά ο Φυντανίδης δίνει για εγγύηση στη Millennium Bank το μισθό του, που δεν ήταν μισθός, τα έβαζε σε μια εταιρεία γιατί αυτός ήταν συνταξιούχος. Έπαιρνε δηλαδή και δύο τρία χιλιάρικα από το ταμείο. Και τα 55 τα έβαζε σε εταιρεία. Και δεν πλήρωνε ούτε φόρους πάνω σε αυτό. Και τα δεσμεύει κιόλας, γιατί είχε δάνειο στη Millennium. Οπότε εκεί άδραξα την ευκαιρία και όπως έφευγε από το γραφείο του και την αίθουσα συσκέψεων, που ήταν στον δεύτερο όροφο, φορούσε μάλιστα ένα παλτό μαύρο σαν 1925 και του λέω: κύριε Φυντανίδη να σας πω κάτι; Ήμουν με τον Θανάση, τον θείο μου, και τον φώναξα και του λέω πρέπει να μειώσετε τον μισθό σας. Μου λέει και λέει και στον Θανάση που ήταν εκεί, να τον μειώσω, πόσο να τον κάνω, να τον μειώσω 10.000; Του λέει ο Θανάσης κάτω από το μισό. Ο Φυντανίδης χλωμιάζει. Το μισό του 55 δεν είναι και λίγα λεφτά το μήνα. Και μετά είπε, εντάξει τότε θα φύγω. Όμως επειδή κλείνω τα 75 θα το ανακοινώσω εγώ μετά τα γενέθλιά μου –είπε. Και έτσι το ανακοίνωσε το Μάϊο."
" - Όταν κόπηκε το παραδάκι αποκτήσατε κι άλλους καινούργιους εχθρούς;"
"- Δεν απέκτησα εχθρούς. Δεν είχα πλέον φίλους."
" - Ακόμη και τώρα;"
"-Βεβαίως."
" - Σας έμαθε πολλά πράγματα το κλείσιμο της εφημερίδας; "
"-Απολύτως τίποτα."
" - Τα ξέρατε και πριν;"
"Ναι"
" - Τα σαιτ σας, τα μαίηλς της Ελευθεροτυπίας, έχουν πάψει, δεν υπάρχουν;"
"- Έχει παύσει το σάιτ εδώ και χρόνια. Από τότε που έκλεισε. Μετά την Ελευθεροτυπία νούμερο δύο."
" - Σκέφτεστε κάτι για την Ελευθεροτυπία ή είστε αναγνώστης άλλων φύλλων που αγοράζετε στο περίπτερο;"
"-Δεν είμαι αναγνώστης πια γιατί δεν μπορώ να διαβάσω τίποτα. Αγοράζω που και που το Βήμα και τα Νέα, την Καθημερινή δεν τολμώ να την αγγίξω. "
"- Σκεφτόσαστε να γράψετε βιογραφία;"
" Δεν ξέρω να γράφω."
" - Να τα υπαγορεύσετε τουλάχιστον."
"Όχι. Σκέφτομαι να γράψω ένα αστυνομικό. "
"- Όπου θα περιέχονται όλα αυτά;"
"Ναι. Αλλά δεν ξέρω να γράφω. Το σκέφτομαι. Μόνο που το σκέφτομαι δεν φτάνει."
" - Αυτή είναι η πρώτη φορά που μιλάτε μετά το κλείσιμο της Ελευθεροτυπίας;"
"-Είναι η πρώτη φορά που μιλάω γενικότερα. Δεν έχω μιλήσει ποτέ σε κανέναν." ]
Αυτή η συνέντευξη φανερώνει πολλά και ας είναι ελαφρύ το χώμα που τη σκέπασε τόσο νέα. Γιατί όταν ένα όνειρο δεν είναι δικό σου, δεν μπορείς να το πας πουθενά, αν δεν το έχεις σχεδιάσει με την δική σου θέληση.
(εικόνα από το διαδίκτυο ευχαριστώ και το περιοδικό Οδός Πανός)
.JPG)
